Coraz więcej Polaków decyduje się na wyjazd za granicę w celach zarobkowych, jednocześnie nie chcąc rezygnować z prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce. Może to wynikać z wielu powodów – chęci zachowania dotychczasowej bazy klientów, prowadzenia działalności online lub po prostu z myśli o przyszłości, gdy wrócą do kraju i będą chcieli kontynuować biznes.
Łączenie tych dwóch źródeł dochodu jest możliwe, jednak wymaga znajomości przepisów podatkowych i ubezpieczeniowych.
Podatek dochodowy – gdzie należy się rozliczać?
Jednym z kluczowych aspektów prowadzenia działalności w Polsce i pracy za granicą jest ustalenie miejsca opodatkowania. Ogólna zasada mówi, że podatnik płaci podatki w kraju, w którym posiada rezydencję podatkową. Zgodnie z polskimi przepisami, rezydentem podatkowym jest osoba, która:
- spędza w Polsce więcej niż 183 dni w roku kalendarzowym
- ma w Polsce centrum interesów życiowych (np. rodzinę, nieruchomość, firmę)
Jeśli przedsiębiorca spełnia powyższe warunki, to nadal podlega opodatkowaniu w Polsce. Jeśli jednak większość roku spędza za granicą, może stracić status polskiego rezydenta podatkowego, co wpłynie na sposób rozliczania dochodów.
Jak uniknąć podwójnego opodatkowania?
W przypadku uzyskiwania dochodów z pracy za granicą i jednoczesnego prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce, warto sprawdzić, czy między Polską a danym krajem obowiązuje umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania. W Polsce stosuje się dwie metody:
- Metoda wyłączenia z progresją – dochody z zagranicy są zwolnione z opodatkowania w Polsce, ale mają wpływ na wysokość podatku od dochodów uzyskanych w kraju.
- Metoda zaliczenia proporcjonalnego – dochody zagraniczne są opodatkowane w Polsce, ale podatnik może odliczyć od nich podatek zapłacony za granicą.
Warto zapoznać się z konkretną umową międzynarodową, ponieważ różne kraje stosują różne zasady. Brak wiedzy na ten temat może prowadzić do sytuacji, w której podatnik zostanie obciążony podwójnym podatkiem – zarówno w Polsce, jak i w kraju zatrudnienia.
Składki ZUS a praca za granicą
Przy prowadzeniu działalności gospodarczej w Polsce przedsiębiorca jest zobowiązany do opłacania składek ZUS, nawet jeśli nie osiąga z niej bieżących dochodów. Praca za granicą może jednak wpłynąć na obowiązek ubezpieczeniowy, dlatego warto rozważyć kilka scenariuszy:
Opłacanie składek ZUS w Polsce
Jeśli działalność gospodarcza jest głównym źródłem dochodu lub przedsiębiorca nie podlega obowiązkowym ubezpieczeniom w kraju zatrudnienia, to powinien nadal opłacać ZUS w Polsce. Dotyczy to m.in. osób pracujących za granicą na umowach cywilnoprawnych, które nie podlegają zagranicznemu systemowi ubezpieczeń.
Opłacanie składek za granicą
W przypadku, gdy przedsiębiorca podejmuje pracę na etacie za granicą, ubezpieczenia społeczne mogą być opłacane w kraju zatrudnienia. W takim przypadku można zawiesić działalność gospodarczą w Polsce, aby uniknąć podwójnych kosztów ubezpieczeniowych.
Dobrowolne ubezpieczenie zdrowotne
Niektórzy przedsiębiorcy decydują się na kontynuowanie opłacania dobrowolnej składki zdrowotnej w Polsce, aby zachować prawo do korzystania z publicznej służby zdrowia. Może to być korzystne dla osób często podróżujących do Polski lub planujących powrót.
Faktury i prowadzenie działalności na odległość
Wielu przedsiębiorców prowadzi działalność online, co pozwala im wykonywać usługi z dowolnego miejsca na świecie. Jeśli klientami są zagraniczne firmy, należy pamiętać o:
- Rejestracji do VAT-UE – jeśli sprzedajesz usługi lub towary do innych krajów UE, musisz posiadać numer VAT-UE.
- Stosowaniu odwrotnego obciążenia VAT – jeśli kontrahentem jest firma z UE, to na nim spoczywa obowiązek rozliczenia podatku.
- Rozliczaniu przychodów w złotówkach – nawet jeśli faktury wystawiane są w obcej walucie, przychód należy przeliczyć na złote według kursu NBP.
Praca na etacie za granicą a własna działalność
Łączenie pracy etatowej za granicą z działalnością w Polsce może być korzystne pod względem prawnym i podatkowym, ale wymaga uwzględnienia kilku kwestii:
- Rozliczanie składki zdrowotnej – jeśli w Polsce prowadzona jest działalność gospodarcza, obowiązuje składka zdrowotna, nawet jeśli przedsiębiorca pracuje na etacie za granicą.
- Zeznanie roczne – w Polsce należy złożyć PIT, uwzględniając dochody zarówno z działalności gospodarczej, jak i z etatu za granicą.
- Uwaga na podwójne opodatkowanie – warto sprawdzić, czy dochody z etatu nie wpłyną na wysokość podatku w Polsce.
Praca za granicą i prowadzenie działalności gospodarczej w Polsce to połączenie, które może być korzystne, ale wymaga dobrej organizacji i znajomości przepisów. Kluczowe kwestie, na które należy zwrócić uwagę, to:
- ustalenie rezydencji podatkowej i unikanie podwójnego opodatkowania
- rozliczanie składek ZUS – w Polsce lub za granicą
- przestrzeganie zasad VAT i prowadzenia działalności międzynarodowej
- dostosowanie formy działalności do warunków pracy za granicą
W razie wątpliwości warto skonsultować się z doradcą podatkowym, aby uniknąć kosztownych błędów. Dobre planowanie pozwala na skuteczne łączenie pracy zagranicznej z własnym biznesem i maksymalne wykorzystanie dostępnych możliwości.
