Indywidualna praktyka lekarska to forma działalności gospodarczej, która pozwala lekarzom na samodzielne świadczenie usług medycznych. Może przyjmować różne formy – od pracy w prywatnym gabinecie, przez wizyty domowe, aż po współpracę z placówkami medycznymi na zasadzie kontraktu. Aby rozpocząć taką działalność, konieczne jest spełnienie szeregu wymogów formalnych, prawnych i organizacyjnych.
Rodzaje praktyk lekarskich – co można wybrać?
Ustawa o działalności leczniczej z 2011 roku rozróżnia kilka typów praktyk zawodowych lekarzy. W ramach jednoosobowej działalności gospodarczej dostępne są następujące formy:
- Indywidualna praktyka lekarska – świadczenie usług medycznych we własnym gabinecie lub w innym stałym miejscu
- Indywidualna praktyka wyłącznie w miejscu wezwania – leczenie pacjentów w ich domach, zakładach pracy, domach opieki
- Indywidualna praktyka w ramach kontraktu z podmiotem leczniczym – lekarz wykonuje świadczenia zdrowotne w ramach współpracy z placówkami medycznymi, np. szpitalami, poradniami
Wybór rodzaju praktyki wpływa na zakres świadczonych usług, miejsce ich wykonywania oraz wymogi formalne, w tym lokalowe i sprzętowe.
Jak założyć praktykę lekarską
1. Uzyskanie prawa wykonywania zawodu lekarza
Aby prowadzić praktykę lekarską, niezbędne jest posiadanie prawa wykonywania zawodu lekarza (PWZ), które nadaje okręgowa izba lekarska po ukończeniu studiów medycznych oraz odbyciu stażu podyplomowego. Numer PWZ będzie wymagany w dalszych krokach formalnych.
2. Rejestracja działalności gospodarczej (CEIDG)
W pierwszej kolejności należy założyć jednoosobową działalność gospodarczą:
- Wniosek CEIDG-1 można złożyć online (www.biznes.gov.pl), w urzędzie gminy lub przez pełnomocnika
- W formularzu wybieramy odpowiedni kod PKD – 86.21.Z (Praktyka lekarska)
- Należy również podać adres miejsca prowadzenia działalności oraz datę rozpoczęcia
- Wskazuje się też formę opodatkowania (np. ryczałt, podatek liniowy)
Po zarejestrowaniu JDG przedsiębiorca otrzymuje numer NIP i zostaje automatycznie zgłoszony do ZUS jako płatnik składek.
3. Zgłoszenie praktyki do okręgowej izby lekarskiej
Po założeniu JDG należy zgłosić praktykę zawodową do rejestru prowadzonego przez okręgową izbę lekarską (OIL). Wymagane dokumenty to zazwyczaj:
- Wniosek o wpis do rejestru praktyk
- Numer wpisu do CEIDG
- Polisa OC (obowiązkowe ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej)
- Dokument potwierdzający prawo wykonywania zawodu
- Informacje o miejscu i zakresie wykonywania praktyki
Wpis do rejestru potwierdzany jest zaświadczeniem, które uprawnia do rozpoczęcia świadczenia usług.
4. Wymagane ubezpieczenie OC dla lekarzy
Ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej dla lekarzy jest obowiązkowe. Chroni ono przed skutkami finansowymi roszczeń pacjentów wynikających z błędów medycznych. Minimalne sumy gwarancyjne określone są w przepisach – aktualnie wynoszą co najmniej 75 000 euro na jedno zdarzenie.
Warto porównać oferty ubezpieczycieli – możliwe jest rozszerzenie zakresu ochrony np. o błędy administracyjne, szkody wyrządzone poza gabinetem czy przypadki zarażeń pacjentów.
5. Przygotowanie lokalu (jeśli dotyczy)
W przypadku praktyki prowadzonej w gabinecie lekarskim lokal musi spełniać wymogi sanitarno-epidemiologiczne określone przez przepisy prawa. Do najważniejszych należą:
- Odpowiednie wyposażenie – np. umywalka, dostęp do bieżącej wody, miejsce do przechowywania leków
- Oświetlenie, wentylacja, powierzchnia – zgodnie z normami dla placówek ochrony zdrowia
- Zgłoszenie do sanepidu – w niektórych przypadkach może być konieczna kontrola i odbiór lokalu
Warto zapoznać się z rozporządzeniem Ministra Zdrowia w sprawie wymagań dla pomieszczeń, w których udzielane są świadczenia zdrowotne.
Obowiązki lekarza prowadzącego JDG
Prowadzenie praktyki lekarskiej jako JDG to nie tylko świadczenie usług, ale też szereg obowiązków administracyjnych:
- Opłacanie składek ZUS – z możliwymi ulgami (Ulga na start, Mały ZUS, Mały ZUS Plus)
- Wybór formy opodatkowania – lekarze często wybierają ryczałt (14% lub 17% przy niektórych usługach) lub liniowy PIT 19%
- Prowadzenie księgowości – samodzielnie lub z pomocą biura rachunkowego
- Wystawianie faktur/rachunków – szczególnie przy współpracy z placówkami
- Prowadzenie i archiwizacja dokumentacji medycznej – zgodnie z RODO i przepisami o dokumentacji medycznej
Praktyka lekarska a kontrakty z NFZ
Jeśli lekarz chce realizować świadczenia refundowane przez NFZ, może ubiegać się o kontrakt z Narodowym Funduszem Zdrowia. Proces ten obejmuje:
- Złożenie oferty w konkursie ogłaszanym przez oddział NFZ
- Spełnienie wymogów kadrowych i sprzętowych
- Podpisanie umowy i rozliczanie świadczeń zgodnie z raportami statystycznymi (np. system SZOI)
Dla wielu lekarzy kontrakt z NFZ to uzupełnienie dochodów z prywatnej praktyki.
Najczęstsze błędy przy zakładaniu indywidualnej praktyki lekarskiej
- Brak ubezpieczenia OC – bez niego nie można rozpocząć praktyki
- Nieprawidłowy wpis PKD – może utrudnić rozliczenia podatkowe
- Brak zgłoszenia do izby lekarskiej – prowadzenie działalności bez rejestracji w OIL jest nielegalne
- Niespełnienie wymogów sanitarnych – może skutkować karami lub zakazem prowadzenia działalności
